Bel ve Boyun Ağrıları ve GTherapy Yaklaşımı
Bazı gerçekler;
1. Bel/boyun ağrıları nerdeyse insanlık tarihi kadar eski ve yaygın problemlerden biridir. Kutsal kitaplarda ve hipokrat`ın yazılarında bile yer almaktadır.
2. Günümüzde dünya nüfusunun %70-80 yaşamının herhangi bir döneminde en az bir kere bel ağrısı çektiği saptanmıştır.
3. ABD de nezleden sonra en çok doktara gitme sebebidir
4. Bel ağrıları 45 yaş altı bireylerde en çok sakatlık nedenidir.
5. Türk halkının %60.4 nün bel ağrısı şikayeti olduğu ve kadınlarda daha fazla görüldüğü saptanmıştır. Bel ağrıları ameliyat sebebi olarak 3 sırada ve en çok hastanede yatarak tedavi edilen rahatsızlıklar içinde 5. sıradadır.
ABD ekonomisi her yıl teşhis ve tedavi masrafları ve işgücü kaybı sebebiyle 60-100 milyar dolar gibi bir ekonomik kayba uğramaktadır. (USA-National Center for Health Statistic 1990). Bu kaybın ülkemiz için 10 milyar dolar (turizm gelirlerimizden fazla) olduğu tahmin edilmektedir.
Bilinmesi gerekenler;
1- Her fıtık şikayet (ağrı, uyuşma vb.) sebebimidir ?
Aşağıdaki nedenlerle MR la görüntülense bile disk anormalitelerinin ağrı ve diğer şikayetlerin sebebi oluşu hakkında şüpheler uyanmaktadır.
a- MR da görülen fıtıkların ağrı mekanizması üzerine etkileri pek açık değildir.
Disk hernideki kök ağrısının mekanizması açık değildir. Çoğu kez ameliyatlarda bile bu kök basısı bulunamaz. Ağrının tutulan kökün enflamasyonundan kaynaklandığı konusunda fikir birliği vardır. ” ( Prof.Orhan Özcan “Fiziksel tıp ve rehabilitasyon” adlı eseri syf. 40) yaygın inanış disk içindeki jelimsi sıvının asitik yapısının sinirin dış zarı (dura) üzerine hasar verdiği yönündedir.
aşarılı bir ameliyat sonunda bile kalkmayan ağrılar (fail back surgery syndrome) gibi sebeblerle MR da görülen fıtıkların şikayetlerin gerçek sebebi mi sorusunu ön plana çıkarmaktadır.
b- MR sonucu görülen fıtıkların ne zaman oluştuğu belirlenememektedir. Şikayetinizin sebebi olan fıtık belki 10 sene öncede orda vardı. Ama niye 10 senedir ağrınız yoktu da şimdi başladı ?
c- Ayrıca araştırmalar hiçbir şikayeti, ağrısı olmayan (asemptomatik) insanlarında (Dünya nüfusunun sadece %20 si ) MR görüntülerinde disk anormalitelerine %67 gibi ciddi bir oranda rastlanmaktadır.
Jensen MC, Brant-Zawadzki MN, Obuchowski N, et al: Magnetic resonance imaging of the lumbar spine in people without back pain. N Engl J Med 331:69-73, 1994
Boden SD, Davis DO, Dina TS, et al: Abnormal magnetic resonance scans of the lumbar spine in asymptomatic subjects. J Bone Joint Surg 72:403-408, 1990.
Yani ciddi fıtığı görünsede hiçbir şikayeti olmayan insanlar var peki o zaman MR da görülen fıtığınız mı ağrılarınıza sebep olmaktadır?
Bu yüzden birçok uzmanın birleştiği nokta “tedavi edilmesi gerekenin MR görüntüsü değil hastanın kendisi (ve tabiki şikayetinin) olması gerektiğidir.
d- Hastaların; Klinik testler sırasında bazen çok farklı sonuçlar görülmektedir. MR da fıtıklaşma sağ sinir kökünde görülürken şikayetin sol tarafta oluşu, çoğunlukla MR da ciddi fıtıklaşmanın olduğu halde hastada hiçbir şikayetin olmaması veya MR da çok ufak bir fıtıklaşma görüldüğü halde ambulansla taşınan hasta bu da ağrıların sebebi fıtık mı sorusunu artırmaktadır.
Bu yüzden şikayetleriniz geçti ise mutlu olun ve ilerde fıtığım büyürde felç mi olurum, yada tekrarlar mı? Gibi korkularınızdan uzaklaşın.
Klinik- fiziki muayene bulguları olmadan sadece MR daki fıtığa bakılarak ameliyat veya tedaviler yönlendirilmemelidir.
2- Yanlış İnanış; Disk anormaliteleri ameliyatsız düzeltilemez, ameliyat dışı tedaviler şikayetleri kaldırsa bile fıtık orda kaldığı sürece şikayetler katlanarak tekrarlar.
Günümüzde bel ve boyun fıtıklarına genel yaklaşım MR daki görüntü ne olursa olsun ameliyat dışı, konservatif tedavilerin uygulanması ve şikayetlerin ortadan kaldırılmasıdır. Konservatif tedavilerin cevap vermediği ve hastanın şikayetlerinin ciddi oranda artığı durumlarda ameliyata gidilmektedir. Günümüzde ameliyatla sonuçlanan vakalarda ciddi olarak düşmektedir. (örneğin İngiltere de bu oran binde sekizlere kadar düşmüştür.)
Ameliyatlarda da şikayeti kaldırma oranı oldukça düşük kalmaktadır. Sıkça tartışılan, ameliyat sonrası şikayetlerin geçmediği veya daha da arttığı “başarısız bel ameliyatı sendromu (fail back surgery sydrome)” 2 , 3 olgusu, çok ciddi oranlarda görülmektedir. Bazı araştırmalar ise ameliyat olsun veya olmasın şikayetlerin tekrarlama şansının 1,5 -2 yıllık dönemde aynı olduğunu göstermektedir. Yine yeni araştırmalar konservatif tedavilerin şikayetleri kaldırmada başarı oranlarının ameliyatlarla aynı olduğu bildirmektedir.
Yerli , yabancı tıbbi araştırmalar fıtıkların başarılı geçen konservatif tedaviler sonrasında sinire baskıların azaldığını böylelikle ameliyatsızda disk anormalitelerinin tedavi edilebileceğini göstermektedir.
Eğer şikayetler ameliyat dışı (konservatif veya komplemantary) tedavilerle kalkıyor ve kısa sürede (bir ağrı kesici gibi birkaç saat sonra) geri dönmüyorsa tedavi başarılı olmuş demektir. (Aksi takdirde şikayetler kalkmaz)
Şikayetlerin (Semptomların) kalkmasında G Therapy ve/veya diğer konservatif tedavilerin başarısız olması durumunda disk anormaliteleri (radikulopati) ihtimali ağır basacak ve ameliyat önerilecektir.
Bel Ağrılarında Yanlış İnanışlar ve Doğrular. (Andrew J. Cole, MD Temmuz 2000)
İnanış: İnsan omurgası çok zayıftır kolay hasar görürür. Bu yüzden ağır birşey kaldırmamalı, çok dikkat edilmelidir.
Doğrusu: Bedenimiz sandığımızda da güçlüdür.Omurgamızın çevresi çok güçlü kas,tendon ve ligament örtüsü ile kaplanmıştır. MR ınızda bel fıtığı görülmesi ve hatta ameliyat önerilmiş olması sizi kaldırma eyleminden vazgeçirmemeli – çünkü kasların hiç çalıştırılmaması onları zayıf bırakır. Zayıf ve kullanılmayan kaslar ilerde daha çabuk hasar görürler. Doğru egzersiz programları ile bel ve boyun kaslarımızı güçlendirmeli ve doğru kaldırma tekniğini uygulayarak aşırı zorlamadan, kaldırmaktan korkmayınız.
İnanış: Daha bu yaşta belimiz ağrırsa yaşlandığımızda halimiz ne olur?
Doğrusu: Disk anormalitelerinin yaşla artığı doğrudur (bilhassa yaşlandıkça diskler sertleşir ve sıvılarını kaybeder. Buna rağmen araştırmalar bel ağrılarından en fazla 25-55 yaş grubunun şikayetçi olduğunu yaşlandıkça bel ağrılarından şikayetin azaldığını göstermektedir.
İnanış: Ailemde bel/boyun fıtığı çok bende de varmı acaba ?
Doğrusu: Çoğunlukla bel/boyun ağrılarının genetik olamadığı bilinmektedir. Korkmayın bel fıtığı anadan babadan oğula geçmez.
İnanış: Bel/ boyun ağrılarının en iyi ilacı 15 -30 gün hiç kımıldamadan yatmaktır. Ayrıca çelik korselerde uzun süre hiç çıkarılmamalıdır.
Doğrusu: Şiddetli ağrıların ve hareket kısıtlamalarının olduğu akut dönemde(max 6 hafta) yatak istirahati önemlidir. Fakat yaygın inanşın tersine,araştırmalar optimum dinlenme süresinin 1-3 gün olduğunu göstermektedir. 1-3 günlük kısa dinlenme ile hastaların daha çabuk iyileştiği gözlemlenmiştir. Ayrıca uzun yatak istirahatlerinde ve uzun süre korse kullanımında;
Kaslarda hareketsizlik sebebi ile 2 günde %3 hacim ve güç kaybı (atrofi) ;
Kemiklerde 15 günde %6 minarel ve hacim kaybı ;
Fizik performansın 10 günde %15 düşüş;
Hastanın psikolojik dengesinin ve moral gücünün bozulması ile depresyon gibi klinik problemler doğmaktadır.
İnanış: Belim/ boynum çok ağrıyor hemen röntgen/MR çektirmeli acaba fıtık mı var?
Doğrusu: Bel boyun ağrılarının sebebini anlamak için bir çok test vardır. Unutmayın MR sadece konservatif tedavilere (ameliyatsız) cevap vermeyerek durumu ağırlaşan vakalar için önerilir. Bu vakalar ise tüm bel/boyun ağrılı hastaların sadece %2- 4 nü oluşturmaktadır.
İnanış: MR çektirdim bel/boyun fıtığı çıktı , ama dinlenmeyle, ilaçla, fiziktedavi ( veya G therapy ) ile geçti ilerde yine bu ağrılar tekrarlar mı? Ya ilerde fıtık büyür de felç olursam?
Doğrusu: Disk anormaliteleri (fıtıklar vb.) hayatı boyunca hiç beli ağrımayan ,dünya nüfusunun sadece %20 )insanlarda da görülür. Araştımalar hiç ağrısı olmayan (asemptomatik) kişilerde bile %67 gibi ciddi bir rakkamının MR ında disk anormalitelerinin görüldüğünü bildirmektedir. Bu gerçek bize bel/boyun fıtıklarının her zaman ağrı sebebi olmadığını göstermektedir.
Başlangıçta çok şiddetli görülen ağrılar, vakaların %80 de 4-6 hafta arası kendiliğinden kalkar. Ağrılarınızın tekrarlaması fıtığınıza değil ağrıları oluşturan sebeblerin (kaza, aşırı zorlama,stress vb.) yeniden oluşumuna bağlıdır.
Bel /boyun fıtıklarında felç çok az oranda görülür. His ve güç kayıpları ağrıların şiddetine bağlı olarak artabilir. Ağrılar zamanla veya konservatif tedavilerle kalktığında bu his ve güç kayıplarıda kalkacaktır. Felç en çok ciddi kazalar veya tümorler gibi sebeblerle ve çok düşük oranda ortaya çıkar.
İnanış: Bel/boyun fıtıklarında tek kesin tedavi AMELİYATtır. Diğer tedaviler hem tehlikeli hemde boşa zaman ve para kaybıdır. Ameliyatsız disk yerine girmez zaten?
Doğrusu: Bel / Boyun fıtıklarında ameliyat sadece bir tedavi yöntemidir. Yapılan araştırmalar bel/ boyun fıtıklarında ameliyat oranlarının oldukça düştüğünü İngiltere de bu oranın binde 8 gibi düşük bir seviyeye indiğini göstermektedir.
Araştırmalar fıtıkların ameliyat dışı konservatif tedavilerle de tedavi edilebileceğini, konservatif tedavilerin hastanın şikayetlerini kaldırma başarılarının yüksek olduğunu göstermektedir. 1
Başarılı geçen konservatif tedaviler sonunda sinire baskı yapan fıtığın içeri çekilebildiğini göstermektedir.
Sonuç olarak önemli olan ağrı, hareket kısıtlamaları his ve güç kaybı gibi şikayetleriniz geçiyorsa fıtığı merak etmeyiniz.
Kaynaklar;
” 1.Calodney A: Failed Back Surgery Syndrome.
” Boden SD, Davis DO, Dina TS, et al: Abnormal magnetic-resonance scans of the lumbar spine in asymptomatic subjects. A prospective investigation. J Bone Joint Surg Am 1990 Mar; 72(3): 403-8[Medline].
” Borenstein D: Epidemiology, etiology, diagnostic evaluation, and treatment of low back pain. Curr Opin Rheumatol 1996 Mar; 8(2): 124-9[Medline].
” Brody M: Low back pain. Ann Emerg Med 1996 Apr; 27(4): 454-6[Medline].
” Bunnell WP: Back pain in children. Orthop Clin North Am 1982 Jul; 13(3): 587-604[Medline].
” Cho J, Park YG, Chung SS: Percutaneous radiofrequency lumbar facet rhizotomy in mechanical low back pain syndrome. Stereotact Funct Neurosurg 1997; 68(1-4 Pt 1): 212-7[Medline].
” de Inocencio J: Musculoskeletal pain in primary pediatric care: analysis of 1000 consecutive general pediatric clinic visits. Pediatrics 1998 Dec; 102(6): E63 [Medline].
” Deyo RA: Conservative therapy for low back pain. Distinguishing useful from useless therapy. JAMA 1983 Aug 26; 250(8): 1057-62[Medline].
” Deyo RA, Rainville J, Kent DL: What can the history and physical examination tell us about low back pain? JAMA 1992 Aug 12; 268(6): 760-5[Medline].
” Deyo RA: Rethinking strategies for acute low back pain. Emergency Medicine. 1995; November: 38-56.
” Frank AO, De Souza LH, McAuley JH: A cross-sectional survey of the clinical and psychological features of low back pain and consequent work handicap: use of the Quebec Task Force classification. Int J Clin Pract 2000 Dec; 54(10): 639-44[Medline].
” Hockberger R: Meeting the challenge of low back pain. Emergency Medicine August 1990; 99-127.
” Holleman WL, Holleman MC: School and work release evaluations. JAMA 1988 Dec 23-30; 260(24): 3629-34[Medline].
” LaBan MM: Thoracic and lumbar pain syndromes. In: Tintinalli, et al, eds. Emergency Medicine: A Comprehensive Study Guide. 3rd ed New York: McGraw Hill; 1996: 1282-6.
” Lotz JC: The biomechanics of prevention and treatment for low back pain: 2nd international workshop. Clin Biomech (Bristol, Avon) 1999 Mar; 14(3): 220-3[Medline].
” Marriott A, Newman NM, Gracovetsky SA, et al: Improving the evaluation of benign low back pain. Spine 1999 May 15; 24(10): 952-60[Medline].
” Moffett JK, Torgerson D, Bell-Syer S, et al: Randomised controlled trial of exercise for low back pain: clinical outcomes, costs, and preferences. BMJ 1999 Jul 31; 319(7205): 279-83[Medline].
” Nelson L, Aspegren D, Bova C: The use of epidural steroid injection and manipulation on patients with chronic low back pain. J Manipulative Physiol Ther 1997 May; 20(4): 263-6[Medline].
” Walsh MJ: Evaluation of orthopedic testing of the low back for nonspecific lower back pain. J Manipulative Physiol Ther 1998 May; 21(4): 232-6[Medline].
YASAL UYARI
Bu site Gtherapy method ve cihazlari hakkinda bilgi verme amaçlidir. Rahatsizliginizin teshis ve tedavisi için lütfen uzman hekiminize basvurunuz. GMed Saglik Hizmetler Ltd. Sti. ve bu siteyi hazirlayanlar bu sitedeki bilgilere dayanarak yapilan teshis ve tedaviden sorumlu degildir.
